Απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα, διερευνώντας τα επιχειρήματα που διατυπώνονται συχνά στον δημόσιο διάλογο

Τελικά ποιες είναι οι αλήθειες και ποιοι οι μύθοι γύρω από την αιολική ενέργεια; Τι ισχύει για τις διαθέσιμες τεχνολογίες, την επάρκειά τους και τις επιπτώσεις τους; Ποια από τα επιχειρήματα που διατυπώνονται στον δημόσιο διάλογο είναι βάσιμα και ποια αστήρικτα;

Η «Κ» συνεισφέρει στον δημόσιο διάλογο σχετικά με τη διείσδυση της αιολικής ενέργειας στη χώρα μας και διερευνά τα επιχειρήματα που συχνά τίθενται υπέρ ή κατά της συγκεκριμένης πηγής ανανεώσιμης ενέργειας. Τα ερωτήματα απαντήθηκαν με τη βοήθεια του Γιώργου Ξύδη, αναπλ. καθηγητή στο Κέντρο Ενεργειακών Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου του Aarhus στη Δανία και επισκέπτη καθηγητή στο Πανεπιστήμιο John Hopkins στη Βαλτιμόρη των ΗΠΑ.

1 Πόσο αξιόπιστη είναι η αιολική ενέργεια;

Τα αιολικά πάρκα δεν δίνουν σταθερή ισχύ όπως τα θερμικά εργοστάσια. Προσφέρουν όμως ενέργεια στο σύστημα κάθε χώρας (που περιλαμβάνει διαφορετικές πηγές ενέργειας) το οποίο την «ισορροπεί». Επομένως είναι απολύτως αξιόπιστη.

2 Μπορεί η αιολική ενέργεια να είναι η κύρια πηγή ενέργειας μιας χώρας;

Φυσικά. Στη Δανία περισσότερο από 50% της ενέργειας παράγεται από τον άνεμο. Είναι όμως «παντρεμένη» με άλλες πηγές ενέργειας, συνιστώντας το ενεργειακό μείγμα (στη Δανία την ηλιακή ενέργεια, τη βιομάζα και τα θερμικά εργοστάσια).

Η υπερεπάρκεια ενέργειας από τον άνεμο, όταν αυτή υπάρχει, μπορεί να δώσει τη δυνατότητα στο σύστημα να προσφέρει στις μεγάλες καταναλώσεις (λ.χ. βιομηχανία) χαμηλότερες τιμές εφόσον ανεβάσουν την κατανάλωσή τους για συγκεκριμένες ημέρες/ώρες (σύστημα απόκρισης – ζήτησης).

3 Μπορεί η ενέργεια που παράγεται από αιολικά να αποθηκευτεί ή «χάνεται»;

Στην Ελλάδα υπάρχουν διάφορα πρότζεκτ όπως αυτό της Τήλου, όπου μέσω ενός υβριδικού συστήματος που συνδυάζει αιολική, ηλιακή ενέργεια και μπαταρίες μειώνεται σημαντικά η ανάγκη λειτουργίας του θερμικού σταθμού. Οι δυνατότητες των μπαταριών εξαρτώνται από τη διαστασιολόγηση κάθε έργου, με το ανάλογο κόστος φυσικά. Οι μπαταρίες επίσης μπορούν να υποκατασταθούν από άλλες μεθόδους αποθήκευσης ενέργειας, όπως η αντλησιοταμίευση, δηλαδή η χρησιμοποίησή της για μεταφορά νερού από έναν ταμιευτήρα που βρίσκεται χαμηλά σε έναν ταμιευτήρα που βρίσκεται ψηλά προκειμένου να παράγει υδροηλεκτρική ενέργεια όταν η αιολική ενέργεια δεν επαρκεί.

4 Είναι η αιολική ενέργεια ακριβή;

Το κόστος της έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και συνεχίζει να μειώνεται. Πλέον τα αιολικά έργα στην ξηρά είναι πολύ φθηνότερα από τα θερμικά. Το κόστος των έργων στη θάλασσα είναι υψηλό.

5 Ανεξάρτητα με τη διείσδυση της αιολικής ενέργειας, θα πρέπει πάντα να διατηρούμε και συμβατικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας (λ.χ. με πετρέλαιο);

Ιδανικά η παραγωγή ενέργειας από άνθρακα θα έπρεπε να εξαφανιστεί.

Για τα επόμενα χρόνια, πάντως, οι θερμικές μονάδες θα πρέπει να διατηρηθούν ως back up (υποστήριξη).

6 Ανακυκλώνονται οι ανεμογεννήτριες;

Περίπου τo 85% των μηχανών μπορεί να ανακυκλωθεί (ή να επαναπωληθεί). Εκείνο για το οποίο δεν έχει βρεθεί λύση είναι τα πτερύγια, που κατά κανόνα καταλήγουν σε ταφή.

7 Ποιος είναι ο κύκλος ζωής των ανεμογεννητριών;

Συνήθως σχεδιάζονται με διάρκεια ζωής 20-25 ετών.

8 Τι γίνονται οι ανεμογεννήτριες στη χώρα μας όταν τελειώσει ο κύκλος ζωής τους;

Στο πρόσφατο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο (ν. 4685/2020) προβλέφθηκε ότι με απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος θα καθοριστούν μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς κατά το τέλος του κύκλου ζωής των αιολικών πάρκων. Αυτή θα αφορά και τις υφιστάμενες μονάδες. Στη Δανία πάντως οι επενδυτές είναι υποχρεωμένοι να παραδώσουν τον χώρο στην κατάσταση στην οποία τον έλαβαν, είτε είναι δημόσιος είτε ιδιωτικός.

9 Είναι οι κορυφογραμμές η καλύτερη θέση για την παραγωγή αιολικής ενέργειας;

Με βάση τις ενεργειακές μελέτες, στα σημεία αυτά οι ανεμογεννήτριες έχουν την καλύτερη μέση ταχύτητα, καθώς τα ρεύματα του αέρα συμπιέζονται ανεβαίνοντας τις πλαγιές για να περάσουν πάνω από ένα βουνό. Τα προβλήματα της επιλογής αυτής είναι δύο. Πρώτον, ότι η ανεμογεννήτρια έχει μεγαλύτερες ταλαντώσεις λόγω των ριπών του αέρα και των συχνών αλλαγών στη διεύθυνσή του, άρα μεγαλύτερη καταπόνηση με αποτέλεσμα να μειώνεται ο χρόνος ζωής της και να αυξάνεται το κόστος συντήρησής της. Δεύτερον, ότι οι περιοχές αυτές βρίσκονται μακριά από το οδικό και το ηλεκτρικό δίκτυο, οπότε χρειάζονται πολλά χιλιόμετρα δρόμων και συνοδών έργων διασύνδεσης, συχνά και την κατασκευή υποσταθμών με αποτέλεσμα μεγαλύτερες επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον.

10 Ποιος είναι ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών στη χωροθέτηση αιολικών πάρκων στη βόρεια Ευρώπη;

Σε πολλές χώρες όπως η Δανία προηγείται εκτενής διαβούλευση με τους κατοίκους, ενώ ο δήμος καλεί όποιον έχει αντιρρήσεις για ένα έργο να υποβάλει μέσα σε μια προθεσμία τα επιχειρήματά του. Ομως ένας πολύ σημαντικός τρόπος για μείωση των τοπικών αντιδράσεων είναι η παροχή προνομιακής δυνατότητας συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο των αιολικών πάρκων. Στη Δανία, οι κάτοικοι που βρίσκονται σε απόσταση 5 χλμ. από ένα πάρκο μπορούν να αγοράσουν μετοχές στο μισό της τιμής, με τον επενδυτή να διατηρεί το μεγαλύτερο μερίδιο των μετοχών. Ετσι οι γείτονες γίνονται συμμέτοχοι στο έργο και επωφελούνται από αυτό. Στην Ελλάδα υπάρχει ο θεσμός των ενεργειακών κοινοτήτων, αλλά έχει πολύ περιορισμένη διείσδυση.

11 Υπάρχει όχληση από τον θόρυβο των ανεμογεννητριών;

Μια μηχανή ανεμογεννήτριας σε μέγιστη ισχύ παράγει περί τα 100 db. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, πρέπει να απέχει τουλάχιστον 500 μέτρα από τον κοντινότερο οικισμό, με το 50%-60% της έντασης να μειώνεται στα πρώτα 100 μέτρα (στα 300 μέτρα δεν είναι πάνω από 45 db, ενώ ένα κλιματιστικό λειτουργεί κατά μέσον όρο με 50 db). Για να έχει όμως μια ανεμογεννήτρια μέγιστη ισχύ, οι άνεμοι πρέπει να είναι τέτοιοι που ούτως ή άλλως παράγουν και ηχητική όχληση στη φύση. Επομένως πρόκειται για μύθο.

Καθημερινή 4 Ιουλίου 2020 του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΙΑΛΙΟΥ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΣΧΟΛΙΟΥ

Το παρόν διαδικτυακό μέσο ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει περί των επωνύμων ή ανωνύμων σχολίων που φιλοξενεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών, επικοινωνήστε μέσω της φόρμας επικοινωνίας έτσι ώστε να αφαιρεθεί.